Học sinh THCS nên làm gì khi buồn? 7 cách hiệu quả để vượt qua cảm xúc tiêu cực

Tuổi học sinh THCS là giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ về cảm xúc và tâm lý. Buồn bã, lo lắng hay thất vọng là những cảm xúc hoàn toàn bình thường, nhưng nếu không biết cách vượt qua, nó có thể ảnh hưởng đến học tập, các mối quan hệ và sự phát triển cá nhân. Bài viết dưới đây sẽ bật mí cho bạn học sinh THCS nên làm gì khi buồn với 7 phương pháp thực tế, hiệu quả giúp lấy lại tinh thần, đồng thời hướng dẫn bạn khai thác tốt hơn cảm xúc của mình.

1. Hiểu rõ cảm xúc của bản thân

1.1. Nhận diện cảm xúc – Bước đầu tiên quan trọng

Trước khi tìm ra cách vượt qua nỗi buồn, học sinh THCS nên làm gì khi buồn? Điều đầu tiên là nhận diện chính xác cảm xúc của mình. Đôi khi, sự buồn bã bị nhầm lẫn với lo âu, tức giận hay thất vọng. Hãy tự hỏi: Mình buồn vì điều gì? Mình cảm thấy buồn ở mức độ nào? Theo Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ (APA), việc nhận diện cảm xúc giúp não bộ xử lý và kiểm soát cảm xúc hiệu quả hơn, đồng thời làm giảm các phản ứng tiêu cực không mong muốn.

1.2. Ghi chú cảm xúc – Nhật ký hoặc Mind Map

Ghi lại suy nghĩ, cảm xúc hàng ngày vào sổ tay hoặc vẽ sơ đồ cảm xúc (Mind Map) là cách thấu hiểu bản thân hữu ích. Nhiều chuyên gia tâm lý khuyên rằng, việc viết ra giúp giải tỏa áp lực từ bên trong, giảm khả năng tích tụ stress lâu dài và dễ dàng nhìn ra nguyên nhân gốc rễ của nỗi buồn.

2. Chia sẻ với người thân hoặc bạn bè

2.1. Đừng ngại nói ra cảm xúc của mình

Một trong những đáp án quan trọng cho câu hỏi học sinh THCS nên làm gì khi buồn là tìm người phù hợp để chia sẻ. Đó có thể là cha mẹ, anh chị, giáo viên chủ nhiệm hoặc bạn thân. Tâm sự giúp các em cảm thấy được đồng cảm, từ đó nhẹ lòng hơn và tránh xu hướng thu mình, tự giải quyết mọi vấn đề.

2.2. Gợi ý bắt đầu cuộc trò chuyện khi buồn

Dưới đây là gợi ý câu mở đầu: “Dạo này con/bạn cảm thấy không vui lắm, có thể nói chuyện cùng được không?”. Việc này thể hiện sự chủ động và giúp đối phương biết rằng bạn đang cần sẻ chia. Nếu muốn nhận được những lời khuyên phù hợp, hãy thử ghé thăm chuyên mục Dạy con để tìm hiểu quan điểm của cha mẹ và giáo viên về chủ đề này.

3. Hoạt động vận động và giải trí lành mạnh

3.1. Tập thể dục cải thiện tinh thần

Khi cảm thấy buồn, cơ thể thường rơi vào trạng thái mệt mỏi, uể oải. Đừng để cảm xúc níu kéo bạn! Nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy tập thể dục giúp não bộ sản sinh endorphin – “hormone hạnh phúc” giúp cải thiện đáng kể tâm trạng. Những môn thể thao nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe, nhảy dây hoặc yoga đều phù hợp với học sinh THCS.

3.2. Tham gia các hoạt động sáng tạo

Đôi khi, sáng tạo là liều “trị liệu” quý giá cho tâm hồn trẻ. Học sinh có thể vẽ tranh, chơi nhạc cụ, làm thủ công hoặc sáng tác truyện ngắn. Đây là những “lối thoát” tích cực xua tan nỗi buồn, đồng thời phát triển kỹ năng và phát hiện năng khiếu tiềm ẩn. Nếu muốn thử sức học hỏi nhiều kỹ năng hữu ích, hãy ghé thăm chuyên mục Học tập để tham khảo tài liệu phù hợp.

4. Quản lý thời gian và đặt lại mục tiêu cá nhân

4.1. Tổ chức lại lịch trình để tránh áp lực

Nhiều học sinh THCS buồn là do áp lực từ bài vở, kỳ vọng của gia đình hoặc chính bản thân mình. Hãy thử sắp xếp lại lịch trình học tập, xen kẽ thời gian thư giãn, giải trí hợp lý. Lập danh sách công việc theo thứ tự ưu tiên giúp các em thấy được sự tiến bộ của mình, từ đó giảm stress và tự tin hơn từng ngày.

4.2. Đặt mục tiêu nhỏ – Chinh phục từng bước một

Khi buồn vì thất bại (ví dụ điểm kém, làm sai bài, bị phê bình…), học sinh THCS nên đặt ra những mục tiêu nhỏ, dễ đạt được như hoàn thành bài tập trong 30 phút, tham dự đầy đủ các tiết học hoặc luyện tập kỹ năng mới mỗi ngày. Từng mục tiêu nhỏ hoàn thành sẽ mang lại niềm vui và động lực lớn hơn. Thói quen này đã được minh chứng hiệu quả tại nhiều quốc gia có nền giáo dục phát triển.

5. Thực hành mindfulness – Sống chậm và lắng nghe bản thân

5.1. Bài tập hít thở sâu và thiền đơn giản

Thực hành mindfulness (chánh niệm) đang được nhiều trường học trên thế giới lồng ghép vào chương trình học vì tác dụng xoa dịu cảm xúc tiêu cực, giảm căng thẳng. Học sinh có thể dành 3-5 phút để ngồi ở nơi yên tĩnh, hít vào sâu và thở ra từ từ, tập trung nhận biết từng hơi thở của bản thân. Kỹ thuật này dễ áp dụng hàng ngày, nhất là khi căng thẳng hoặc buồn bã xuất hiện.

5.2. Đi dạo giữa thiên nhiên

Môi trường tự nhiên có tác động tích cực đến cảm xúc và sức khỏe tinh thần. Một nghiên cứu đăng trên National Institutes of Health (NIH) cho thấy, đi bộ ngoài trời chỉ 20 phút mỗi ngày giúp giảm rõ rệt các triệu chứng stress, trầm cảm nhẹ ở lứa tuổi học sinh. Nếu ở gần công viên hoặc khu vườn, hãy thử dành chút thời gian cho bản thân, thả lỏng và “nói chuyện” cùng thiên nhiên.

6. Học hỏi để phát triển tư duy tích cực

6.1. Đọc sách truyền cảm hứng hoặc truyện tranh vui nhộn

Nhiều khi, niềm vui có thể đến từ những cuốn sách nhỏ nhắn, ý nghĩa. Nếu quá mệt mỏi, hãy tìm đọc truyện tranh dí dỏm hoặc sách kỹ năng sống, truyền cảm hứng cho tuổi teen. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm các bài viết về kiến thức học đường, kỹ năng mềm tại chuyên mục Kiến thức.

6.2. Tham khảo những câu chuyện vượt khó

Những câu chuyện về tấm gương vượt khó, vươn lên chiến thắng nghịch cảnh sẽ giúp học sinh THCS nhìn nhận rằng, buồn bã chỉ là cảm giác tạm thời và ai cũng từng trải qua. Học cách tự động viên bản thân qua các câu chuyện này là chìa khóa để giữ cho tâm trạng luôn vững vàng.

7. Biết tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp khi cần

7.1. Nhận biết dấu hiệu cần hỗ trợ chuyên gia

Nếu sau nhiều cố gắng mà nỗi buồn không suy giảm, thậm chí ngày càng sâu sắc, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến học tập và sức khỏe, học sinh THCS nên làm gì khi buồn? Hãy nói với cha mẹ hoặc giáo viên để được hỗ trợ gặp chuyên gia tư vấn tâm lý tại trường hoặc cơ sở uy tín. Việc này hoàn toàn bình thường và là bước đi dũng cảm để tự bảo vệ bản thân.

7.2. Nguồn hỗ trợ tâm lý tin cậy cho học sinh THCS

Một số trường học tại Việt Nam đã có phòng tư vấn tâm lý riêng với các chuyên gia được đào tạo bài bản. Ngoài ra, cũng có thể liên hệ với các trung tâm uy tín như Tư Vấn Tâm Lý Trực Tuyến hoặc tìm hiểu thêm về vai trò của cha mẹ trong hỗ trợ con cái tại chuyên mục Dạy con.

Giải đáp thắc mắc thường gặp về việc học sinh THCS nên làm gì khi buồn

1. Vì sao học sinh THCS thường hay cảm thấy buồn?

Giai đoạn này xuất hiện nhiều thay đổi về hormone, học tập và áp lực giao tiếp xã hội, khiến cảm xúc dễ bị xáo trộn.

2. Khi buồn, có nên che giấu cảm xúc với người lớn không?

Không nên. Việc mở lòng chia sẻ với người thân sẽ giúp bạn nhận được sự quan tâm, tư vấn đúng lúc và tránh cảm giác cô đơn.

3. Thể thao có thực sự giúp học sinh vượt qua nỗi buồn?

Có. Vận động giúp não tiết ra hormone hạnh phúc, giảm căng thẳng và làm tinh thần phấn chấn hơn.

4. Bao giờ nên tìm hỗ trợ chuyên gia tâm lý?

Nếu cảm xúc tiêu cực kéo dài trên 2–3 tuần, ảnh hưởng tới sinh hoạt và học tập, hãy tìm sự giúp đỡ từ chuyên gia.

5. Tham khảo tài liệu, kinh nghiệm ở đâu?

Bạn có thể xem thêm các chủ đề về Học tập, Dạy con, Tâm lý, Kiến thức và truy cập Trang chủ Novateen để đọc thêm.

Hy vọng rằng, với 7 cách trên, bất kỳ ai khi thắc mắc học sinh THCS nên làm gì khi buồn đều tìm được hướng đi phù hợp, để cảm xúc tiêu cực trở thành động lực thay đổi tích cực cho chính mình!