7 cách tự kiểm tra kiến thức sau khi học xong một bài hiệu quả nhất
Kiểm tra lại kiến thức sau mỗi bài học là bước vô cùng quan trọng để bảo đảm bạn nắm vững những gì vừa tiếp thu. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách tự kiểm tra kiến thức sau khi học xong một bài sao cho hiệu quả và đúng hướng. Trong bài viết dưới đây, Novateen sẽ hướng dẫn bạn 7 phương pháp kiểm tra kiến thức tại nhà dễ áp dụng, giúp bạn tự tin học tập và ghi nhớ lâu hơn.
Tại sao nên tự kiểm tra kiến thức sau mỗi bài học?
Khái niệm về tự kiểm tra kiến thức
Tự kiểm tra kiến thức tức là bạn chủ động đánh giá lại mức độ hiểu và ghi nhớ của mình sau mỗi lần học. Đây không chỉ là việc trả lời câu hỏi mà còn liên quan đến việc hệ thống, vận dụng và mở rộng kiến thức. Theo Edutopia, việc tự kiểm tra kích hoạt khả năng ghi nhớ chủ động và củng cố đường dẫn thần kinh trong não bộ.
Lợi ích vượt trội của việc tự kiểm tra
- Cải thiện khả năng ghi nhớ thông tin lâu dài.
- Phát hiện kịp thời lỗ hổng kiến thức để bổ sung.
- Tăng sự tự tin khi học bài mới hoặc chuẩn bị kiểm tra.
- Phát triển thói quen học tập chủ động, tự lập.
Theo nghiên cứu của Đại học Washington, sinh viên thường xuyên tự kiểm tra có kết quả tốt hơn 50% so với nhóm học truyền thống.
7 cách tự kiểm tra kiến thức sau khi học xong một bài hiệu quả nhất
1. Tự đặt câu hỏi cho bản thân
Giải thích phương pháp
Ngay sau khi học xong, hãy thử viết ra 5-10 câu hỏi về bài vừa học, rồi tự trả lời. Có thể sử dụng các câu hỏi dạng: “Cái này nghĩa là gì?”, “Tại sao lại như vậy?”, “Nếu thay đổi điều kiện thì kết quả ra sao?”.
Ví dụ thực tế và lợi ích
Khi học môn Sinh học về hệ tuần hoàn, hãy tự hỏi: “Máu đi qua tim thế nào?”, “Chức năng của từng buồng tim là gì?”… Phương pháp này giúp bạn tư duy sâu, phát hiện chỗ còn chưa rõ.
2. Vẽ sơ đồ tư duy, bản đồ khái niệm
Giải thích phương pháp
Sau mỗi bài, hãy thử vẽ sơ đồ tư duy tóm tắt kiến thức chính: ý chính, công thức, mối liên hệ giữa các nội dung. Đây là một kỹ thuật học tập hiệu quả nổi tiếng do Tony Buzan phát triển.
Lợi ích và ví dụ minh họa
Với bài Lịch sử về chiến thắng Điện Biên Phủ, bạn có thể vẽ sơ đồ gồm các nhánh: Bối cảnh, Diễn biến, Hệ quả, Bài học rút ra… Sơ đồ tư duy giúp ôn tập trực quan, nhớ sâu lâu dài.
3. Tóm tắt lại nội dung bài học bằng lời nói hoặc viết ra giấy
Giải thích phương pháp
Sau khi học, hãy thử kể lại hoặc viết lại những ý chính, công thức, sự kiện chính một cách ngắn gọn, đơn giản bằng ngôn ngữ của bạn.
Ví dụ thực tế
Khi học Tiếng Anh chủ đề “My Family”, thử kể lại bằng 5 câu về các thành viên, nghề nghiệp, sở thích của họ. Cách này rất hiệu quả với môn ngoại ngữ, Lịch sử, Sinh học.
4. Làm bài tập ứng dụng hoặc luyện tập thêm
Giải thích phương pháp
Sau khi học bài xong, hãy tìm các bài tập ứng dụng, luyện tập ở sách giáo khoa, sách bài tập hoặc trên mạng để thực hành. Bạn có thể thử sức với các đề ôn luyện, đề thi thử liên quan.
Lợi ích và ví dụ thực tế
Làm bài tập giúp kiểm nghiệm lại xem mình đã hiểu vấn đề đến đâu, phát hiện lỗi sai để sửa kịp thời. Theo khuyến nghị của Learning and the Brain, việc luyện tập đa dạng bài tập sau mỗi chủ đề giúp tăng khả năng chuyển hóa kiến thức thành kỹ năng thực tế.
5. Giải thích lại kiến thức cho bạn bè hoặc phụ huynh
Giải thích phương pháp
Thực hành nói lại những gì vừa học cho người khác nghe, hỏi lại hoặc nhờ họ đặt thêm câu hỏi. Dù người nghe có kiến thức hay không, cách giải thích lại này luôn đem lại hiệu quả.
Ví dụ thực tế và lý do nên áp dụng
Bạn có thể thử kể lại cho bố mẹ nội dung vừa học hoặc cùng bạn bè trao đổi chủ đề đó. Nếu giải thích mạch lạc nghĩa là bạn nhớ và hiểu bài sâu; nếu vấp váp, hãy kiểm tra lại. Đây là cách hiệu quả trong dạy con tự học, tự đánh giá năng lực bản thân.
Một số lưu ý để tự kiểm tra kiến thức hiệu quả nhất
Bám sát mục tiêu bài học
Luôn xem lại các mục tiêu kiến thức và kỹ năng của bài học. Vận dụng tối đa vào các phương pháp kiểm tra, nhất là khi đặt câu hỏi hoặc tóm tắt kiến thức.
Xen kẽ nhiều phương pháp kiểm tra
Thay đổi giữa đặt câu hỏi, sơ đồ tư duy, làm bài tập và giải thích lại để tránh nhàm chán, đem lại hiệu quả đa chiều cho trí nhớ.
Các nguồn tài liệu hỗ trợ tự kiểm tra kiến thức
Sách tham khảo và trang web uy tín
- Sách tham khảo, sách bài tập đi kèm sách giáo khoa.
- Các trang web học tập uy tín như Hocmai.vn, Vietjack.com.
- Bài giảng trên Khan Academy giúp củng cố, kiểm tra kiến thức đa dạng môn học.
Group học tập, cộng đồng trao đổi kiến thức
Tham gia các group học tập trên Facebook, Zalo, diễn đàn như diendan.hocmai.vn để hỏi đáp, luyện tập trắc nghiệm nhanh.
Bí quyết duy trì động lực tự kiểm tra mỗi ngày
Lên lịch và đặt mục tiêu nhỏ
Chia nhỏ mục tiêu, ví dụ mỗi ngày học một bài rồi tự kiểm tra luôn. Tích lũy thành thói quen sẽ giúp bạn học tập chủ động dài hạn, đạt kết quả cao.
Thưởng cho bản thân sau mỗi lần tự kiểm tra hiệu quả
Sau mỗi buổi tự kiểm tra thành công, hãy tự thưởng cho mình một món quà nhỏ để duy trì cảm hứng học tập.
Giải đáp thắc mắc thường gặp về cách tự kiểm tra kiến thức sau khi học xong một bài
Làm sao biết mình đã nắm chắc kiến thức sau khi kiểm tra?
Nếu bạn có thể tự đặt câu hỏi, trả lời trôi chảy, tóm tắt lại bài hoặc giải thích cho người khác mà không vấp váp, bạn đã nắm chắc hơn 80% kiến thức.
Kiểm tra kiến thức như thế nào với những môn học trừu tượng, khó nhớ?
Áp dụng sơ đồ tư duy, vẽ hình minh họa, kể lại bằng ví dụ thực tế, liên hệ với đời sống là cách hiệu quả cho các môn khó như Vật lý, Hóa học.
Có cần kiểm tra lại tất cả các môn sau khi học không?
Nên thực hiện sau mỗi bài học, đặc biệt với các môn bạn còn yếu hoặc sắp thi. Mỗi môn nên có phương pháp kiểm tra phù hợp.
Nên tự kiểm tra kiến thức vào thời điểm nào là tốt nhất?
Ngay sau khi học xong là thời điểm tốt nhất. Sau đó, nhắc lại sau 1-2 ngày để củng cố trí nhớ lâu dài (kỹ thuật Spaced Repetition).
Làm sao duy trì thói quen này lâu dài mà không bị chán?
Nên kết hợp nhiều phương pháp linh hoạt, tham gia nhóm học tập, tự thưởng cho bản thân để tạo động lực và giảm căng thẳng.
Hy vọng rằng 7 cách tự kiểm tra kiến thức sau khi học xong một bài vừa chia sẻ trên đây sẽ hỗ trợ bạn chủ động học tốt mỗi ngày. Xem thêm các chủ đề về học tập, dạy con, tâm lý và kiến thức mới tại Novateen Blog để phát triển bản thân mỗi ngày!
