Vì sao học sinh dễ stress khi học nhóm và 5 cách giảm căng thẳng hiệu quả
Trên thực tế, không ít học sinh lại cảm thấy căng thẳng, chán nản hoặc thậm chí bị stress khi tham gia học nhóm. Mặc dù học nhóm là phương pháp học tập được nhiều học sinh lựa chọn để bổ sung kiến thức, rèn kỹ năng giao tiếp và giải quyết vấn đề cùng bạn bè. Vậy vì sao học sinh dễ stress khi học nhóm? Bài viết này sẽ giải đáp chi tiết câu hỏi đó, đồng thời bật mí 5 cách giảm căng thẳng hiệu quả, giúp học sinh tận hưởng lợi ích của học nhóm mà không lo áp lực tâm lý.
Vì sao học sinh dễ stress khi học nhóm?
Để hiểu vì sao học sinh dễ stress khi học nhóm, chúng ta cần nhìn nhận một cách khách quan về đặc điểm tâm lý của học sinh cũng như những yếu tố dễ gây áp lực trong môi trường học nhóm.
1. Áp lực đồng trang lứa
Nhiều học sinh cảm thấy lo lắng khi so sánh năng lực và thành tích với bạn bè trong nhóm. Theo số liệu của Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ (APA), áp lực cạnh tranh là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến căng thẳng ở tuổi học đường. Sự khác biệt trong khả năng tiếp thu, tốc độ học và mức độ chăm chỉ dễ khiến các thành viên cảm thấy tự ti hoặc áp lực phải theo kịp nhóm.
2. Vai trò không rõ ràng hoặc phân công thiếu công bằng
Khi học nhóm, nếu vai trò, nhiệm vụ của từng thành viên không rõ ràng, việc ai cũng phải gánh vác nhiều việc, hoặc có những thành viên “ngồi chơi xơi nước” cũng có thể dẫn đến bức xúc và stress. Tham khảo chuyên mục Học tập để biết thêm các phương pháp làm việc nhóm hiệu quả.
3. Mâu thuẫn cá nhân, bất đồng ý kiến
Sự khác biệt về quan điểm, tính cách hoặc cách tiếp cận vấn đề thường xuyên xảy ra khi học nhóm. Nếu không biết giải quyết khéo léo, những mâu thuẫn này dễ dẫn tới tranh cãi, căng thẳng, khiến học sinh sợ tham gia nhóm.
4. Thời gian học nhóm không hợp lý
Bên cạnh đó, việc lên lịch học nhóm quá dày đặc, kéo dài hoặc trùng với giờ học, giờ nghỉ ngơi của các thành viên cũng là một nguyên nhân khiến học sinh dễ cảm thấy mệt mỏi, áp lực.
5. Thiếu kỹ năng làm việc nhóm
Nhiều học sinh chưa được trang bị đầy đủ kỹ năng phối hợp, lắng nghe và giải quyết vấn đề khi làm việc nhóm. Việc này càng làm tăng nguy cơ phát sinh stress. Để hiểu thêm về kỹ năng này, bạn có thể tìm đọc tài liệu tại chuyên mục Kiến thức.
Dấu hiệu nhận biết học sinh bị stress khi học nhóm
Hiểu rõ vì sao học sinh dễ stress khi học nhóm sẽ giúp nhận diện các biểu hiện stress để can thiệp kịp thời.
1. Hay cáu gắt, dễ bực tức
Học sinh bị stress thường dễ cáu gắt, bực dọc với các bạn trong nhóm, thậm chí nổi nóng khi không vừa ý.
2. Kém tập trung, mất động lực
Biểu hiện rõ nhất là học sinh không còn hứng thú tham gia thảo luận, dễ mất kiên nhẫn và mệt mỏi sau mỗi buổi học nhóm.
3. Thu mình, ít giao tiếp với nhóm
Khi gặp áp lực, nhiều học sinh có xu hướng tự tách mình khỏi tập thể, không tích cực phát biểu ý kiến.
4. Đau đầu, mất ngủ hoặc các vấn đề sức khỏe khác
Căng thẳng kéo dài có thể gây đau đầu, rối loạn tiêu hóa hoặc khó ngủ – những biểu hiện thường gặp ở học sinh bị stress do học nhóm.
5. Giảm kết quả học tập
Cuối cùng, nếu không được giải tỏa áp lực, kết quả học tập của học sinh sẽ sụt giảm do thiếu tập trung và động lực.
Lợi ích của học nhóm nếu kiểm soát được stress
Dù vì sao học sinh dễ stress khi học nhóm đã được phân tích ở trên, không thể phủ nhận học nhóm vẫn có rất nhiều lợi ích khi biết cách kiểm soát căng thẳng.
1. Nâng cao khả năng giao tiếp và hợp tác
Học nhóm giúp học sinh rèn luyện kỹ năng trao đổi, tranh luận và làm việc cùng nhau – yếu tố then chốt thành công trong học tập lẫn cuộc sống sau này.
2. Bổ sung, củng cố kiến thức hiệu quả
Việc giải thích bài cho nhau, bổ sung kiến thức từ nhiều góc độ giúp các thành viên nắm vững và nhớ bài lâu hơn.
3. Tạo động lực học tập mạnh mẽ
Khi thấy bạn bè tiến bộ, mỗi học sinh sẽ nỗ lực hơn, tạo môi trường thi đua lành mạnh.
4. Hỗ trợ giải quyết các bài khó
Với những câu hỏi “hack não”, có nhiều ý kiến đóng góp sẽ giúp tìm ra đáp án nhanh và chính xác hơn.
5. Phát triển kỹ năng mềm toàn diện
Các kỹ năng như quản lý thời gian, lãnh đạo nhóm, giải quyết xung đột cũng được rèn luyện tốt thông qua học nhóm. Đọc thêm tại chuyên mục Dạy con để tăng cường kỹ năng cho con trẻ.
5 cách giảm căng thẳng khi học nhóm hiệu quả
Sau khi đã hiểu vì sao học sinh dễ stress khi học nhóm, phụ huynh và học sinh nên trang bị những bí quyết sau để học nhóm thực sự hiệu quả, không còn là nỗi sợ:
1. Lập kế hoạch và phân công nhiệm vụ rõ ràng
Trước khi bắt đầu học nhóm, hãy cùng nhau xây dựng kế hoạch học tập cụ thể, đặt mục tiêu rõ ràng cho từng buổi. Mỗi thành viên cần nhận nhiệm vụ phù hợp với khả năng để phát huy thế mạnh, không ai bị quá tải hoặc “ăn theo”.
2. Giao tiếp cởi mở và tôn trọng lẫn nhau
Kỹ năng lắng nghe, tôn trọng ý kiến khác biệt là chìa khóa giảm stress. Các thành viên nên trao đổi thẳng thắn, góp ý xây dựng thay vì trách móc, chỉ trích nhau.
3. Đặt thời gian học hợp lý, nghỉ giải lao xen kẽ
Không nên tham học quá lâu trong một buổi. Xen kẽ các khoảng nghỉ ngắn để thư giãn đầu óc, nói chuyện vui hoặc vận động nhẹ sẽ giúp giảm căng thẳng, tái tạo động lực học tập.
4. Khuyến khích tinh thần hỗ trợ, không so bì thành tích
Mỗi cá nhân đều có điểm mạnh, điểm yếu riêng. Động viên, hỗ trợ nhau cùng tiến bộ thay vì so bì thành tích sẽ tạo nên không khí học nhóm lành mạnh, dễ chịu hơn nhiều.
5. Tìm kiếm trợ giúp khi cảm thấy quá áp lực
Nếu cảm thấy căng thẳng trong học nhóm, học sinh nên chia sẻ với thầy cô, bố mẹ hoặc chuyên gia tâm lý. Tham khảo các bài viết về sức khỏe tâm thần cho học sinh tại Tâm lý để nhận được thông tin chính xác và hữu ích.
Thực tế: Học sinh nói gì về học nhóm?
Kết quả khảo sát thực tế trên 200 học sinh THPT tại Hà Nội (nguồn: Báo Tuổi Trẻ, 2023) cho thấy:
- 68% thừa nhận từng cảm thấy stress, mệt mỏi khi học nhóm, đặc biệt ở các nhóm chưa rõ ràng vai trò và phân công nhiệm vụ.
- 58% cảm thấy tự ti về bản thân khi không theo kịp tiến độ hay trình độ nhóm.
- Chỉ 37% đánh giá học nhóm là hoàn toàn tích cực, nếu nhóm có sự gắn kết, phân công hợp lý.
Con số này cho thấy lý do vì sao học sinh dễ stress khi học nhóm rất sát thực tế, đòi hỏi học sinh và phụ huynh phải chủ động xây dựng văn hóa học nhóm lành mạnh.
Giải đáp thắc mắc thường gặp
Vì sao học nhóm lại dễ gây mâu thuẫn?
Mâu thuẫn thường phát sinh do khác biệt quan điểm, cách học hoặc thiếu kỹ năng giao tiếp giữa các thành viên. Điều này dễ dẫn tới tranh cãi, áp lực tâm lý.
Làm thế nào để giảm áp lực khi bị “so bì” trong nhóm?
Học sinh nên tập trung vào mục tiêu cá nhân và nhóm, không nên tự ti hay quá chú trọng thành tích từng người. Mỗi người đều có điểm mạnh riêng.
Thời lượng học nhóm bao nhiêu là hợp lý?
Mỗi buổi học nhóm nên kéo dài 1–2 tiếng, có Xen kẽ nghỉ giải lao để tránh mệt mỏi tinh thần.
Nếu bị stress kéo dài vì học nhóm, nên làm gì?
Cần chia sẻ với người lớn, giáo viên hoặc bạn bè tin cậy để tìm giải pháp phù hợp, không giấu giếm cảm xúc tiêu cực.
Có nên tham gia học nhóm nếu sợ bị áp lực?
Có, nhưng chọn nhóm phù hợp với tính cách và mục tiêu, đồng thời biết cách từ chối nhóm có môi trường thiếu tích cực.
Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ vì sao học sinh dễ stress khi học nhóm và biết cách giảm căng thẳng hiệu quả! Để đọc thêm nhiều chủ đề hữu ích về học tập, dạy con, tâm lý… mời bạn truy cập Trang chủ Novateen.
