Cách hình thành thói quen đọc sách hằng ngày cho học sinh: 7 bước đơn giản cha mẹ nên biết
Đọc sách là nền tảng cho sự phát triển toàn diện của trẻ em, đặc biệt là học sinh trong độ tuổi đi học. Tuy nhiên, không phải trẻ nào cũng thích và duy trì được việc đọc sách mỗi ngày. Vậy cách hình thành thói quen đọc sách hằng ngày cho học sinh như thế nào để vừa hiệu quả, vừa giúp con yêu thích sách vở một cách tự nhiên? Trong bài viết này, chuyên gia giáo dục Novateen sẽ chia sẻ với bạn 7 bước đơn giản mà các bậc cha mẹ nên áp dụng ngay hôm nay để xây dựng nền tảng tri thức bền vững cho con.
1. Hiểu đúng về lợi ích của việc đọc sách hằng ngày với học sinh
1.1. Đọc sách giúp phát triển tư duy toàn diện
Sách là kho tàng tri thức nhân loại, giúp học sinh mở rộng kiến thức không chỉ trong sách giáo khoa mà cả ngoài đời sống. Theo UNESCO, đọc sách mỗi ngày là cách phát triển khả năng suy nghĩ độc lập, phản biện và sáng tạo ở trẻ. Khi con thường xuyên làm bạn với sách, khả năng giải quyết vấn đề, kỹ năng giao tiếp cũng cải thiện rõ rệt.
1.2. Tăng khả năng tập trung và kiên trì
Cách hình thành thói quen đọc sách hằng ngày cho học sinh sẽ giúp trẻ nâng cao khả năng tập trung trong học tập và các hoạt động khác. Quá trình đọc đòi hỏi não bộ hạn chế xao nhãng, hình thành nền tảng cho sự học tập bền vững sau này.
2. 7 bước đơn giản để hình thành thói quen đọc sách hằng ngày cho học sinh
2.1. Xác định mục tiêu đọc sách phù hợp với từng lứa tuổi
Mỗi độ tuổi sẽ có một mục tiêu đọc sách khác nhau. Với học sinh tiểu học, mục tiêu đơn giản có thể là đọc 10 phút/ngày. Lớn hơn, mục tiêu có thể là đọc xong một cuốn sách mỗi tuần. Điều này giúp trẻ thấy việc đọc sách là thành tựu có thể đạt được chứ không phải nghĩa vụ nặng nề.
2.2. Lựa chọn sách phù hợp với sở thích và độ tuổi
Sách thiếu nhi, truyện tranh, sách khám phá khoa học sẽ hấp dẫn trẻ hơn. Những cuốn sách phù hợp giúp trẻ hứng thú, giảm cảm giác bị ép buộc. Một số gợi ý về thể loại sách tham khảo tại chuyên mục Kiến thức của Novateen.
2.3. Thiết lập “khung giờ vàng” đọc sách và không gian đọc thân thiện
Việc lựa chọn một khung giờ cố định mỗi ngày (ví dụ, trước khi đi ngủ hoặc sau bữa tối) sẽ giúp hình thành phản xạ đọc sách đều đặn. Một góc đọc nhỏ xinh, có giá sách, ánh sáng tốt sẽ tạo cảm giác thích thú cho con khi đọc sách tại nhà.
2.4. Đọc sách cùng con thường xuyên
Dành 10–15 phút mỗi ngày để đọc sách cùng con. Việc này không chỉ xây dựng thói quen đọc mà còn tăng tương tác giữa cha mẹ và con cái. Trẻ sẽ cảm nhận đây là thời gian chất lượng ở bên gia đình, nhờ đó yêu thích hoạt động đọc sách nhiều hơn.
2.5. Biến đọc sách thành một trò chơi, thử thách thú vị
Cha mẹ có thể thiết kế các thử thách như: “Ai đọc được nhiều sách nhất trong tháng?”, “Chia sẻ về cuốn sách yêu thích”, hoặc trao phần thưởng nhỏ khi con hoàn thành mục tiêu đọc sách. Chuyên mục Dạy con cũng có nhiều gợi ý hữu ích cho hoạt động này.
2.6. Kết hợp đọc sách với hoạt động sáng tạo
Sau khi đọc, khuyến khích con vẽ tranh, kể lại truyện, viết cảm nhận hoặc đóng vai nhân vật. Phương pháp này giúp trẻ nhớ nội dung lâu hơn, đồng thời thể hiện sáng tạo, cá tính bản thân.
2.7. Làm gương cho con và duy trì sự kiên trì
Cha mẹ hãy là tấm gương đọc sách cho con noi theo. Khi trẻ thấy người lớn cũng yêu thích và duy trì thói quen đọc hàng ngày, chúng sẽ tự hình thành niềm yêu thích sách vở giống như bạn. Hãy nhẹ nhàng nhắc nhở, động viên thay vì ép buộc con đọc.
3. Một số lưu ý khi xây dựng thói quen đọc sách ở học sinh
3.1. Không biến đọc sách thành hình phạt
Việc sử dụng sách như một hình phạt sẽ khiến trẻ sợ hãi và mất hứng thú. Đọc sách nên là hoạt động vui vẻ, bổ ích, không phải “trách nhiệm” nặng nề.
3.2. Đa dạng hoá thể loại sách
Hãy để con tự lựa chọn theo sở thích cá nhân: truyện tranh, sách khoa học, sách tiếng Anh, truyện dân gian… Việc này giúp trẻ duy trì sự tò mò, hứng thú lâu dài với việc đọc sách.
4. Khắc phục những trở ngại thường gặp khi tạo thói quen đọc sách cho con
4.1. Nguyên nhân trẻ không thích đọc sách
Có rất nhiều lý do: sách không phù hợp, cha mẹ quá kỳ vọng, thiếu động lực hoặc bạn bè xung quanh không có thói quen đọc. Theo khảo sát của World Literacy Foundation, nhiều trẻ ở Việt Nam không thích đọc sách do thiếu môi trường và tấm gương từ gia đình.
4.2. Cách khơi dậy lại niềm yêu thích đọc sách
Bắt đầu từ các cuốn sách mỏng, minh hoạ đẹp, nội dung gần gũi với đời sống hằng ngày của trẻ. Có thể tham khảo thêm trên chuyên mục Học tập các chủ đề sách giúp phát triển kỹ năng học tập cho học sinh.
5. Xây dựng văn hóa đọc trong gia đình và nhà trường
5.1. Vai trò của gia đình trong việc hình thành thói quen đọc sách
Môi trường đọc tại gia đình tác động rất lớn đến trẻ. Cha mẹ dành thời gian cùng con đọc sách, kể chuyện trước khi ngủ, thường xuyên mua sách mới hoặc dẫn con đến hiệu sách sẽ làm con cảm nhận đọc sách là thói quen tốt, văn minh cần duy trì.
5.2. Kết hợp với trường học để tạo động lực
Trường học nên có thư viện phong phú, tổ chức các chương trình đọc sách, giờ kể chuyện hoặc thi kể chuyện hàng tuần, hàng tháng để tạo động lực cạnh tranh lành mạnh. Giáo viên có thể chia sẻ những cuốn sách hay trong lớp, khuyến khích học sinh giới thiệu sách cho nhau. Tham khảo thêm các kỹ năng xây dựng tâm lý tích cực cho học sinh tại chuyên mục Tâm lý.
Giải đáp thắc mắc thường gặp về cách hình thành thói quen đọc sách hằng ngày cho học sinh
1. Mấy tuổi nên bắt đầu tập thói quen đọc sách hằng ngày cho trẻ?
Bạn có thể bắt đầu từ giai đoạn trẻ mẫu giáo (3–5 tuổi), thậm chí sớm hơn với việc đọc truyện tranh, kể chuyện. Đọc sách càng sớm, trẻ càng dễ yêu thích sách vở.
2. Làm sao để con thích đọc sách thay vì xem điện thoại?
Cha mẹ nên hạn chế thiết bị điện tử, hướng con đến những hoạt động đọc sách bằng cách biến sách thành trò chơi, khuyến khích đọc cùng người thân, tặng sách khi sinh nhật…
3. Đọc sách mỗi ngày bao lâu là hiệu quả nhất?
Không cần đặt nặng thời gian, chỉ cần duy trì đều đặn 10–20 phút mỗi ngày hoặc 1–2 chương sách tuỳ lứa tuổi. Điều quan trọng là duy trì sự đều đặn, bền vững.
4. Nếu trẻ mất kiên nhẫn đọc sách thì phải làm sao?
Hãy cùng con tìm lại niềm vui với những cuốn sách ngắn, có hình minh hoạ đẹp, nội dung gần gũi với đời sống, động viên và làm gương cho con mỗi ngày.
5. Có nên ép trẻ đọc những thể loại sách phụ huynh lựa chọn không?
Không. Quyền lựa chọn sách nên trao cho con, cha mẹ chỉ nên định hướng để trẻ có nhiều lựa chọn phong phú, phù hợp độ tuổi và sở thích.
Hy vọng với 7 bước đơn giản trên, bố mẹ sẽ áp dụng thành công cách hình thành thói quen đọc sách hằng ngày cho học sinh để con hòa nhập tốt hơn với nhịp sống hiện đại, phát triển kỹ năng toàn diện. Đọc thêm nhiều bí quyết hữu ích tại Trang chủ Novateen.
