Cách luyện thói quen đọc – hiểu trước khi học bài: 5 bước đơn giản giúp bạn nhớ lâu hơn
Việc “đọc – hiểu trước khi học bài” là một yếu tố then chốt giúp bạn tiếp thu kiến thức nhanh và ghi nhớ lâu hơn. Nhưng trên thực tế, nhiều học sinh vẫn còn xem nhẹ bước này, dẫn đến tình trạng học trước – quên sau, học vẹt mà không nắm rõ nội dung. Vậy, cách luyện thói quen đọc – hiểu trước khi học bài hiệu quả là gì? Bài viết dưới đây sẽ chia sẻ cho bạn lý do tại sao bước đọc – hiểu lại quan trọng, 5 bước đơn giản để hình thành thói quen này, các bí quyết cụ thể cũng như những lưu ý, giúp việc học của bạn đạt kết quả tối ưu nhất.
Tại sao nên đọc – hiểu trước khi học bài?
Giúp não bộ sẵn sàng tiếp thu thông tin mới
Khoa học thần kinh chỉ ra rằng: Việc đọc và hiểu trước giúp kích hoạt các vùng liên quan đến ghi nhớ (hippocampus), giúp bạn tiếp nhận thông tin tốt hơn khi bắt đầu học tập chính thức (Scientific American).
Giảm áp lực, tăng sự chủ động
Khi đã hiểu sơ bộ nội dung, bạn sẽ không bị choáng ngợp bởi lượng kiến thức mới. Điều này giúp việc học bài diễn ra tự nhiên, chủ động hơn và ít áp lực hơn.
Nêu ví dụ thực tế
Ví dụ, nếu bạn chuẩn bị học về “Hệ tuần hoàn” trong sinh học, nếu trước đó dành 5 phút đọc và gạch đầu dòng các thành phần chính (tim, mạch máu, máu…), khi giáo viên giảng đến phần nào, bạn lập tức liên kết, ghi nhớ dễ dàng hơn.
Trích dẫn số liệu cụ thể
Theo khảo sát từ ĐH Havard, sinh viên cá nhân hóa phương pháp học bài bằng cách đọc và ghi chú trước bài đạt hiệu suất tiếp thu tăng 37% so với chỉ nghe giảng thụ động (The Learning Center, Harvard).
5 bước luyện thói quen đọc – hiểu trước khi học bài
Bước 1: Xác định mục tiêu học tập
Mỗi bài học đều có mục tiêu cụ thể (ví dụ: Hiểu được quy luật cung – cầu, phân biệt các loại tế bào,…). Hãy đọc mục lục, đề mục hoặc câu hỏi ôn tập để định hướng đọc tài liệu hiệu quả.
Bước 2: Đọc lướt tổng quan nội dung
Đặt ra câu hỏi “Bài này gồm những phần nào?”, “Có những khái niệm gì lạ?”. Việc đọc lướt giúp bạn tạo bản đồ tư duy thô trong đầu, làm nền cho quá trình học sâu sau đó.
Bước 3: Đọc kỹ đoạn khó hiểu và gạch chân ý chính
Ở bước này, tập trung vào những phần bạn thấy chưa rõ hoặc từ khóa mới. Hãy gạch chân, khoanh tròn, hoặc làm ký hiệu nhỏ bên lề trang sách.
Bước 4: Ghi chú nhanh lại các điểm nổi bật
Dùng giấy note, sổ tay hoặc app ghi chú để ghi lại các ý chính. Bạn có thể sử dụng sơ đồ tư duy, bảng liệt kê hoặc tóm tắt 1-2 câu với mỗi phần quan trọng.
Bước 5: Đặt câu hỏi tự kiểm tra bản thân
Sau khi đọc – hiểu, hãy tự đặt 2-3 câu hỏi đơn giản (điều gì là mới? Phần nào chưa nắm rõ?). Việc này tăng tính chủ động cũng như mở rộng tư duy phản biện.
Bí quyết luyện thói quen đọc – hiểu trước khi học bài
Luyện tập đều đặn mỗi ngày
Thói quen cần được lặp đi lặp lại. Bạn có thể nhắc giờ “đọc – hiểu” vào mỗi tối, hoặc trước khi vào lớp 10-15 phút.
Bắt đầu từ chủ đề bản thân yêu thích
Đọc trước những môn hoặc đề tài bạn có hứng thú, sau đó mở rộng ra các môn khác sẽ giúp quá trình hình thành thói quen thuận lợi hơn. Xem thêm nhiều chia sẻ bổ ích ở mục Học tập để lấy cảm hứng nhé!
Chia nhỏ mục tiêu từng ngày
Đừng cố ôm trọn một lúc quá nhiều tài liệu. Hãy tự nhủ “Tôi sẽ đọc trước 1 trang”, sau đó lên 2 trang, 3 trang… để tránh bị quá tải.
Đặt phần thưởng nhỏ khi duy trì được thói quen
Khen ngợi bản thân hoặc tự thưởng khi thực hiện đúng kế hoạch cũng là động lực mạnh mẽ.
Những lưu ý khi xây dựng thói quen đọc – hiểu trước khi học bài
Đừng chỉ đọc lướt qua tiêu đề
Bạn cần tiếp cận cả tiêu đề, các đoạn tóm tắt, bảng biểu, hình ảnh minh họa. Những phần này thường tổng kết hoặc diễn giải ngắn gọn những ý chính trong bài.
Không quá cầu toàn ngay từ đầu
Việc hiểu từng câu từng chữ là không cần thiết ngay khi mới luyện tập. Quan trọng hơn là bạn cần “nắm được khung sườn” của bài học đó.
Phối hợp với các kỹ năng học khác
Kết hợp đọc – hiểu với đặt câu hỏi, trao đổi nhóm, hoặc thực hành ghi nhớ sẽ càng gia tăng hiệu quả học tập. Cùng trao đổi kinh nghiệm về quá trình này ở mục Tâm lý cho trẻ và phụ huynh để phát triển kỹ năng cân bằng cảm xúc khi học bài nhé!
Tự điều chỉnh phương pháp cho phù hợp bản thân
Mỗi người có một cách hiểu, tốc độ tiếp nhận khác nhau. Hãy thử nghiệm và tìm ra cách đọc – hiểu khiến bạn thoải mái, dễ tập trung nhất.
Lợi ích lâu dài của việc đọc – hiểu trước khi học bài
Ghi nhớ kiến thức sâu hơn, bền vững hơn
Não được “làm nóng” trước sẽ tạo liên kết mạnh mẽ giữa thông tin cũ và mới, tránh tình trạng “học vẹt”, quên nhanh.
Tiết kiệm thời gian ôn tập, củng cố trọng tâm
Trong quá trình ôn tập, những người có thói quen đọc – hiểu trước sẽ dễ dàng hệ thống lại kiến thức, biết rõ nên tập trung vào phần nào.
Tăng khả năng tự học, tự tìm tòi phát triển bản thân
Bạn sẽ trở nên tự tin khi tiếp cận các nguồn tài nguyên học tập, chủ động khai thác kiến thức hữu ích từ nhiều lĩnh vực. Đọc thêm về vấn đề này tại mục Kiến thức để mở rộng tầm nhìn và phương pháp tự học!
Hỗ trợ giải quyết vấn đề trong thực tế
Ví dụ, khi làm dự án nhóm hoặc cuộc thi học thuật, việc đã từng rèn luyện đọc – hiểu giúp bạn nắm bắt thông tin nhanh, tổng hợp và phản biện hiệu quả hơn.
Giải đáp thắc mắc thường gặp về cách luyện thói quen đọc – hiểu trước khi học bài
1. Nếu không có thời gian, nên đọc – hiểu như thế nào?
Bạn chỉ cần dành 3-5 phút đọc lướt qua tiêu đề lớn và tóm tắt ý chính, ghi chú điểm nào quan trọng hoặc gây hứng thú.
2. Đọc – hiểu trước có thực sự giúp nhớ lâu hơn không?
Có! Theo SCIENTIFIC AMERICAN, não bộ học bài tốt hơn nếu tiếp nhận thông tin 2 lần (đọc sơ bộ trước, học kỹ sau).
3. Có nên đọc trước tất cả các môn không?
Nên linh hoạt. Ưu tiên môn học bạn yếu, hoặc các chương nhiều lý thuyết mới. Nhưng nếu có thể, hãy duy trì đều ở mọi môn.
4. Làm sao vượt qua sự lười biếng khi bắt đầu luyện thói quen này?
Bạn hãy “bắt đầu thật nhỏ”, ví dụ chỉ đọc 1 phần rất ngắn, tự thưởng cho bản thân khi hoàn thành, và nhắc nhở bản thân về lợi ích lớn lâu dài.
5. Quên mất ý đã đọc thì phải làm sao?
Không sao! Hãy note lại những ý chính, và sau mỗi buổi học, thử ghi nhớ lại 2-3 điểm bạn đọc trước đó để củng cố.
Mong rằng với 5 bước đơn giản cùng các chia sẻ kinh nghiệm thực tế trên đây, việc luyện thói quen đọc – hiểu trước khi học bài sẽ giúp bạn tiến xa hơn trên hành trình học tập. Đừng quên ghé trang chủ Novateen để cập nhật thêm nhiều kiến thức mới nhé!
