Cách xây dựng thói quen học tập bền vững: 7 bước đơn giản ai cũng làm được
Bạn luôn tự hỏi: “Làm sao để giữ động lực học tập lâu dài?”, “Làm gì để mỗi ngày học một chút mà không chán?”. Trong xã hội hiện đại, biết cách xây dựng thói quen học tập bền vững là chìa khóa giúp ai cũng tiến bộ vững chắc, dù khởi đầu ở mức nào. Bài viết này sẽ chia sẻ quy trình 7 bước thực tế, dựa trên kinh nghiệm, khoa học và những câu chuyện người thật việc thật.
Bước 1: Xác định mục tiêu học tập rõ ràng
1.1. Vì sao mục tiêu lại quan trọng?
Mọi hành trình đều cần một điểm đến. Theo nghiên cứu của Verywell Mind, đặt mục tiêu rõ ràng làm tăng 42% khả năng thành công khi học tập, vì não bộ sẽ dễ dàng sắp xếp các ưu tiên và động lực hơn.
1.2. Cách thiết lập mục tiêu học tập hiệu quả
- Sử dụng nguyên tắc SMART: Cụ thể – Đo lường được – Khả thi – Liên quan – Có thời hạn.
- Ví dụ: “Đạt điểm IELTS 6.5 trong 6 tháng tới”, hoặc “Duy trì thói quen đọc sách 30 phút mỗi ngày”.
Đừng quên thường xuyên nhắc lại mục tiêu bằng cách viết ra giấy hoặc đặt ở nơi dễ nhìn!
Bước 2: Phân nhỏ việc học và lựa chọn phương pháp phù hợp
2.1. Chia nhỏ mục tiêu thành bước thực tế
Một trong những bí quyết cách xây dựng thói quen học tập bền vững là “bẻ nhỏ con voi”. Nếu muốn đọc 20 cuốn sách/năm, hãy chia ra mỗi tuần đọc 1 cuốn, mỗi ngày 20 trang.
2.2. Tìm ra phương pháp học hiệu quả cho bản thân
- Có người học bằng mắt (visual), người học bằng tai (auditory), người phải vận động (kinesthetic).
- Ví dụ: Nếu bạn thích học bằng cách ghi chú, hãy đầu tư vào sổ tay; nếu bạn thích video, hãy học qua YouTube hoặc khóa học trực tuyến.
Hãy tham khảo thêm các phương pháp học trong mục Học tập của chúng tôi.
Bước 3: Thiết lập thời gian biểu hợp lý và kiên trì áp dụng
3.1. Lên lịch học thông minh
Nên cố định một khung giờ học mỗi ngày, như 19h – 20h, để não bộ hình thành nhịp sinh học học tập. Những người thành công như Bill Gates đều có lịch trình học cố định ở tuổi thanh thiếu niên (theo CNBC).
3.2. Làm gì khi “lười” hoặc mất động lực?
- Bắt đầu bằng nhiệm vụ nhỏ nhất để “khởi động” trí não.
- Tạo phần thưởng nhỏ sau mỗi buổi học – ví dụ ăn miếng socola, nghe nhạc yêu thích.
Khoa học chứng minh: Cứ lặp lại một thói quen trong 21 ngày, bộ não sẽ dần ghi nhớ và coi đó là “chuyện phải làm” (NCBI).
Bước 4: Kiểm soát môi trường học tập
4.1. Sắp xếp góc học tập khoa học
Một không gian ngăn nắp, nhiều ánh sáng, hạn chế đồ vật gây xao nhãng sẽ gia tăng hiệu quả gấp đôi. Đầu tư bàn ghế phù hợp, sạch sẽ, tránh xa điện thoại hoặc mạng xã hội khi học.
4.2. Chủ động loại bỏ “kẻ phá bĩnh”
- Đóng các tab Facebook, TikTok trên máy tính.
- Bật chế độ tập trung trên điện thoại.
- Báo với gia đình để không bị làm phiền giờ học.
Môi trường tốt cũng ảnh hưởng tới tâm lý học tập, bạn có thể đọc thêm ở mục Tâm lý.
Bước 5: Theo dõi tiến trình và điều chỉnh kịp thời
5.1. Ghi chép, đánh giá kết quả mỗi tuần
Bạn nên làm checklist cho từng ngày hoặc tuần. Cuối tuần tự đánh giá: Đã hoàn thành bao nhiêu? Có gì cần cải thiện? Sự rõ ràng giúp kiểm soát tiến trình và xây dựng thói quen học tập bền vững hiệu quả hơn.
5.2. Trao đổi với người đồng hành hoặc mentor
- Cùng học với bạn bè hoặc trao đổi với người có kinh nghiệm giúp tăng trách nhiệm và động lực.
- Khi gặp khó khăn, đừng ngại hỏi người hướng dẫn hay chia sẻ trên các diễn đàn học tập.
Dạy con cách phản hồi và tự điều chỉnh là một trong những bí quyết thành công, bạn có thể xem thêm tại Dạy con.
Bước 6: Duy trì cảm hứng học tập mỗi ngày
6.1. Biện pháp củng cố động lực khi xuống tinh thần
- Luôn nhắc lại vì sao bạn bắt đầu (motivation board, nhật ký động lực).
- Học xen kẽ các chủ đề mình yêu thích để làm mới trải nghiệm.
- Chia sẻ thành công nhỏ với bạn bè để nhận thêm động viên.
6.2. Tìm cảm hứng từ câu chuyện thực tế
Nhiều người học ngoại ngữ, ban đầu bỡ ngỡ, thất bại liên tục, nhưng sau 1 tháng duy trì theo quy tắc nhỏ, họ dần tự tin giao tiếp. Đừng ngần ngại tìm kiếm các câu chuyện “người thường làm được” để tăng cảm hứng! Bạn có thể thường xuyên tham khảo mục Kiến thức để làm dày thêm vốn sống và động lực.
Bước 7: Xây dựng thói quen học tập song song với lối sống lành mạnh
7.1. Ngủ đủ, ăn uống và vận động hợp lý
Theo Harvard Health, não bộ phát triển tốt nhất khi được ngủ đủ 7–8 tiếng, ăn đủ chất và tập thể dục nhẹ nhàng. Hãy biến học tập và sinh hoạt thành “cặp đôi hoàn hảo”.
7.2. Tâm lý tích cực giúp học tốt hơn
- Duy trì suy nghĩ tích cực, tự tin nói “Tôi có thể!” mỗi ngày.
- Gặp khó khăn hãy coi đó là thử thách, không phải thất bại.
Kết hợp giữa thói quen học tập bền vững và lối sống lành mạnh sẽ giúp bạn phát triển toàn diện, tránh chán nản, giảm stress.
Giải đáp thắc mắc về cách xây dựng thói quen học tập bền vững
Câu 1: Mất bao lâu để xây dựng thói quen học tập bền vững?
Thông thường, theo nghiên cứu, bạn cần từ 21–66 ngày để hình thành thói quen mới – thời gian tùy theo mức độ cam kết và môi trường hỗ trợ.
Câu 2: Nên học liên tục hay nghỉ giải lao giữa các phiên học?
Bạn nên nghỉ giải lao 5–10 phút sau mỗi 25–30 phút học (phương pháp Pomodoro). Nghỉ đều giúp não bộ hấp thu, không bị quá tải.
Câu 3: Làm sao vượt qua giai đoạn cảm thấy lười, chán?
Bắt đầu bằng hành động nhỏ nhất, nhắc lại mục tiêu lớn, tìm cảm hứng từ câu chuyện thực tế là cách giúp bạn khôi phục động lực hiệu quả.
Câu 4: Có nên học nhóm để xây dựng thói quen?
Nên, nếu bạn hợp học nhóm sẽ giúp tăng tính cam kết và hứng thú. Tuy nhiên, cần đảm bảo nhóm học thực chất, không sa đà trò chuyện ngoài lề.
Câu 5: Tài liệu thêm về kỹ năng học tập có ở đâu?
Bạn hãy truy cập Trang chủ Novateen để khám phá nhiều bài viết và tài liệu hướng dẫn về kỹ năng học tập bền vững và phát triển bản thân.
Hy vọng với 7 bước hướng dẫn trên, bạn đã nắm được cách xây dựng thói quen học tập bền vững cho chính mình hoặc cho con/em mình. Hãy bắt đầu nhỏ, kiên trì và luôn làm mới hành trình học tập, thành công sẽ đến với bạn!
