Cách giải quyết xung đột nhóm học tập hiệu quả mà ai cũng có thể áp dụng
Xung đột xảy ra trong các nhóm học tập là điều không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, nếu biết cách giải quyết xung đột nhóm học tập một cách thông minh và hiệu quả, bạn không chỉ giúp nhóm hoạt động trơn tru mà còn phát triển kỹ năng mềm, tăng gắn kết cũng như nâng cao thành tích học tập chung. Hãy cùng tìm hiểu các phương pháp và kinh nghiệm thực tế về cách giải quyết xung đột nhóm học tập qua bài viết dưới đây.
Xung đột nhóm học tập là gì?
Khái niệm xung đột nhóm học tập
Xung đột nhóm học tập là những bất đồng, mâu thuẫn giữa các thành viên trong nhóm khi cùng thực hiện một hoạt động chung như làm bài tập nhóm, thuyết trình, dự án,… Các xung đột này có thể xuất phát từ khác biệt ý kiến, chia sẻ công việc không đều, hiểu lầm hoặc va chạm trong giao tiếp.
Nguyên nhân dẫn đến xung đột
Nguyên nhân gây nên xung đột rất đa dạng, bao gồm:
- Sự khác biệt về quan điểm và mục tiêu cá nhân
- Thái độ chưa tích cực khi hợp tác
- Thiếu kỹ năng giao tiếp trong nhóm
- Áp lực về thời gian, thành tích
- Phân công công việc không hợp lý
Theo nghiên cứu của SAGE Journals, xung đột không chỉ làm giảm hiệu quả làm việc nhóm mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển tâm lý cá nhân.
Lợi ích khi biết cách giải quyết xung đột nhóm học tập
Tăng hiệu quả làm việc nhóm
Khi xung đột được giải quyết đúng cách, các thành viên học được cách lắng nghe, chia sẻ và hợp tác tốt hơn. Theo thống kê từ Harvard Business Review, các nhóm giải quyết xung đột hiệu quả có khả năng hoàn thành mục tiêu nhanh hơn tới 50% so với nhóm thường xuyên xung đột.
Phát triển kỹ năng mềm cần thiết
Thông qua quá trình giải quyết bất đồng, các bạn trẻ sẽ rèn luyện được năng lực giao tiếp, quản lý cảm xúc, phản biện và làm chủ bản thân – những kỹ năng quan trọng cho cả học tập lẫn công việc sau này.
Những phương pháp giải quyết xung đột nhóm học tập hiệu quả
1. Xác định rõ nguồn gốc xung đột
Đầu tiên, cần xác định chính xác vấn đề thực sự của xung đột là gì: là khác biệt ý kiến, hiểu lầm cá nhân hay do công việc chưa phân chia hợp lý? Bạn có thể hỏi các thành viên chia sẻ cảm nhận hoặc sử dụng phiếu khảo sát ẩn danh nhằm thu thập ý kiến khách quan.
Tham khảo thêm về tư duy giải quyết vấn đề tại mục Học tập trên Novateen.
2. Tổ chức thảo luận cởi mở và bình đẳng
Một buổi họp nhóm cởi mở, nơi mọi người đều được quyền nói lên ý kiến, sẽ giúp các thành viên hiểu nhau hơn. Hãy khuyến khích từng thành viên chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc mà không bị phán xét. Người điều phối cần trung lập, nhắc nhở mọi người tập trung vào giải pháp hơn là “đổ lỗi”.
3. Đưa ra giải pháp cùng nhau
Sau khi lắng nghe và tổng hợp ý kiến, hãy cùng nhau brainstorm các giải pháp. Nên đánh giá ưu – nhược điểm của từng phương án hoặc có thể bỏ phiếu chọn giải pháp được đa số đồng thuận. Đây là bước then chốt trong cách giải quyết xung đột nhóm học tập.
4. Phân công nhiệm vụ rõ ràng
Khi vấn đề đã sáng tỏ, hãy phân chia lại công việc dựa trên thế mạnh của từng thành viên và đảm bảo mọi người đều nắm rõ nhiệm vụ, quyền lợi cũng như trách nhiệm của mình. Đừng quên thống nhất deadline và tiêu chí đánh giá kết quả.
Ví dụ thực tế về giải quyết xung đột nhóm học tập
Trường hợp bất đồng về vai trò leader nhóm
Trong một nhóm làm dự án ở trường đại học, hai thành viên đều muốn làm trưởng nhóm dẫn tới mâu thuẫn. Cách giải quyết xung đột nhóm học tập được nhóm áp dụng là tổ chức cuộc họp trao đổi thẳng thắn. Các thành viên lắng nghe quan điểm của nhau rồi dùng phiếu bình chọn công khai, kết hợp phân chia vai trò trưởng nhóm và phó nhóm để đảm bảo công bằng.
Trường hợp “gánh team” gây căng thẳng
Thành viên B làm hết phần việc của người khác vì sợ kết quả nhóm bị thấp, khiến nhiều bạn khác cảm thấy bị xem thường, mất động lực. Sau khi thảo luận, cả nhóm thống nhất khen ngợi sự cố gắng của B, đồng thời phân chia lại công việc hợp lý hơn và lập bảng chấm công hàng tuần.
Bạn có thể xem thêm các bài học quý về dạy con hợp tác tại mục Dạy con của Novateen.
Kỹ năng cần thiết khi giải quyết xung đột nhóm học tập
Năng lực lắng nghe và giao tiếp hiệu quả
Biết lắng nghe không chỉ là im lặng mà còn hiểu ý nghĩa sâu xa trong lời nói của thành viên. Giao tiếp rõ ràng, trung thực, không phủ nhận ý kiến người khác chính là chìa khóa hóa giải xung đột nhóm học tập hiệu quả.
Kiểm soát cảm xúc và kiên nhẫn
Khi xung đột lên cao, cảm xúc dễ bùng phát dẫn tới hành động tiêu cực. Học cách kiềm chế bản thân, sử dụng ngôn từ tích cực, kiên nhẫn với đối phương giúp quá trình giải quyết bất đồng diễn ra nhẹ nhàng hơn. Những kỹ năng này không chỉ hữu ích cho nhóm học tập mà còn quan trọng trong giao tiếp xã hội nói chung. Bạn đọc muốn hiểu rõ hơn về tâm lý xung đột có thể tham khảo mục Tâm lý.
Lưu ý giúp duy trì hòa hợp nhóm học tập lâu dài
Thiết lập quy tắc nhóm ngay từ đầu
Có những quy định rõ ràng về chia sẻ ý tưởng, phân công công việc, deadline… sẽ giúp giảm thiểu các tranh cãi không đáng có. Mỗi nhóm nên tự xây dựng “luật chơi riêng” phù hợp với đặc thù và văn hóa của mình.
Định kỳ kiểm tra, phản hồi và động viên
Không chờ đến khi xảy ra tranh cãi mới giải quyết. Định kỳ gặp mặt, kiểm tra tiến độ, kịp thời khen thưởng và chia sẻ khó khăn là cách giữ cho tinh thần nhóm luôn tích cực, giảm nguy cơ xuất hiện bất đồng kéo dài.
Bạn cũng có thể nâng cao kiến thức và kỹ năng mềm của mình tại chuyên mục Kiến thức trên Novateen.
Giải đáp thắc mắc thường gặp về cách giải quyết xung đột nhóm học tập
Làm gì khi nhóm liên tục xảy ra xung đột?
Hãy xác định nguyên nhân gốc rễ, cân nhắc thay đổi cách phân chia công việc hoặc can thiệp từ bên ngoài (giáo viên/cố vấn) nếu cần.
Ai nên đứng ra giải quyết khi xung đột bùng nổ?
Ideally, trưởng nhóm hoặc một thành viên có uy tín, kỹ năng trung gian sẽ đứng ra tổ chức họp giải quyết. Trong trường hợp nghiêm trọng, nên nhờ người ngoài trung lập hỗ trợ.
Có xung đột thì có nên giải tán nhóm không?
Không nên vội vàng giải tán nhóm. Hãy thử các giải pháp trên trước khi đưa ra quyết định cuối cùng vì học cách hợp tác cũng là một phần quan trọng của kỹ năng sống.
Xung đột nhóm ảnh hưởng tới thành tích học tập không?
Có, nếu không được xử lý tốt, xung đột kéo dài sẽ làm giảm hiệu quả làm việc, tinh thần nhóm và có thể ảnh hưởng tới điểm số, uy tín cá nhân.
Có nguồn tham khảo nào để cải thiện kỹ năng giải quyết xung đột không?
Bạn có thể tìm đọc các bài viết tại Trang chủ Novateen hoặc tham khảo thêm tại Mind Tools – một nguồn uy tín về kỹ năng mềm quốc tế.
Hy vọng những kinh nghiệm trên sẽ giúp bạn hiểu và áp dụng thành công cách giải quyết xung đột nhóm học tập. Đừng quên theo dõi Novateen để cập nhật nhiều kiến thức và kỹ năng hữu ích khác!