Làm sao để nhắc nhở con mà không gây áp lực? 7 cách giúp cha mẹ nói mà trẻ vẫn vui vẻ lắng nghe
Bạn có bao giờ thắc mắc: Làm sao để nhắc nhở con mà không gây áp lực? Nhiều bậc cha mẹ luôn muốn con phát triển tốt nhưng đôi khi lại làm bé cảm thấy bị thúc ép, mệt mỏi hoặc từ chối lắng nghe. Bài viết này sẽ giúp bạn tháo gỡ nút thắt ấy, chỉ ra 7 cách hiệu quả để cha mẹ nhắc nhở mà trẻ vẫn giữ nụ cười trên môi, phát triển tự tin và chủ động hơn.
Nhắc nhở con là gì và vì sao dễ gây áp lực?
Khái niệm “nhắc nhở con”
Nhắc nhở con là quá trình cha mẹ đưa ra lời khuyên, lưu ý, gợi ý về hành vi hoặc thái độ mong muốn ở trẻ. Đây là một phần của việc dạy con và đồng hành cùng con trong cuộc sống.
Vì sao nhắc nhở lại gây áp lực?
Nghiên cứu của Psychology Today chỉ ra rằng, khi nhắc nhở liên tục, giọng điệu phán xét hoặc thiếu kiên nhẫn, trẻ dễ cảm thấy bị thúc ép, so sánh hoặc nghĩ rằng mình “luôn sai”. Kết quả: bé sẽ phản kháng, tránh né hoặc hình thành tư tưởng tiêu cực về bản thân và cha mẹ.
7 cách giúp cha mẹ nhắc nhở con đúng, xây dựng sự hợp tác
1. Giao tiếp chủ động, tích cực
Hãy dùng ngôn ngữ vui vẻ, truyền cảm hứng thay vì ra lệnh: “Con đã sắp xếp bàn học rồi nhỉ? Tuyệt vời! Mẹ tin con sẽ tiếp tục giữ gọn gàng như hôm qua đấy!”. Như vậy, trẻ cảm thấy năng lượng tích cực, được ghi nhận nên sẵn sàng hợp tác hơn.
2. Giới hạn số lần nhắc nhở
Đừng nhắc đi nhắc lại một vấn đề. Có thể cùng con thống nhất: “Chúng ta sẽ nhắc nhau 2 lần, nếu con chưa làm thì cùng tìm giải pháp nhé!”. Theo chuyên gia Verywell Family, sự lặp lại quá mức khiến trẻ phát chán và phớt lờ.
3. Khuyến khích tự lập, để trẻ chủ động
Hãy để trẻ tự sắp xếp thời gian, đồ đạc hoặc đưa ra quyết định nhỏ phù hợp lứa tuổi. Điều này giúp trẻ học cách chịu trách nhiệm thay vì chỉ nghe lời thúc ép từ bên ngoài.
4. Đặt câu hỏi thay vì ra lệnh
Thay vì “Con phải dọn dẹp phòng ngay!”, hãy thử hỏi “Con nghĩ mình sẽ sắp xếp phòng lúc nào thì tiện nhất nhỉ?”. Cách này giúp trẻ thấy được tôn trọng và cũng rèn kỹ năng tự tổ chức thời gian.
5. Giao tiếp bằng ánh mắt và cử chỉ yêu thương
Khi trò chuyện, hãy nhìn vào mắt con, chạm nhẹ vào vai, mỉm cười… Những cử chỉ này tạo cảm giác an toàn, khiến trẻ mở lòng hợp tác mà không cảm thấy áp lực hoặc bị kiểm soát.
6. Đưa ra lựa chọn thay vì ép buộc
Biến “Con làm bài tập đi!” thành “Con muốn làm bài tập ngay bây giờ hay sau 15 phút nữa?”. Việc trao quyền chọn lựa sẽ giảm căng thẳng và tăng cảm giác chủ động cho trẻ.
7. Thừa nhận cảm xúc và đồng cảm cùng con
Nếu con phản kháng hoặc quên việc gì, hãy lắng nghe và thừa nhận cảm xúc: “Mẹ biết con đang buồn vì phải dừng trò chơi, chúng ta còn 5 phút thôi nhé!”. Sự đồng cảm nuôi dưỡng tâm lý tích cực, giúp con đón nhận nhắc nhở nhẹ nhàng hơn.
Thực hành nhắc nhở nhẹ nhàng, cha mẹ nên bắt đầu từ đâu?
Xác định mục tiêu thật sự khi nhắc nhở
Bạn muốn con học tốt, ngoan ngoãn hay muốn con phát triển ý thức cá nhân? Hãy xác định rõ để đưa ra lời nhắc nhất quán, phù hợp mục tiêu lớn. Tham khảo thêm các kinh nghiệm tại chuyên mục Học tập.
Dùng “ngôn ngữ không lời” tích cực
Những việc đơn giản như chuẩn bị môi trường học tập gọn gàng, sử dụng bảng nhắc việc, hoặc treo tranh động viên trong phòng… sẽ giúp con nhớ việc mà không cần lời nói gây áp lực mỗi ngày.
Bố mẹ cần lưu ý gì khi nhắc nhở để không gây áp lực?
Cẩn trọng khi so sánh hoặc trách mắng
So sánh con với anh/chị/bạn bè có thể gây tổn thương tâm lý lâu dài, khiến trẻ mất tự tin và hình thành phản ứng chống đối. Để hiểu hơn về ảnh hưởng này, bạn có thể tìm đọc các bài viết phân tích tại chuyên mục Tâm lý.
Kiên nhẫn chờ đợi, đừng vội vàng
Mỗi trẻ có tốc độ phát triển và thói quen thực hiện nhiệm vụ khác nhau. Nếu bạn kỳ vọng quá nhiều hoặc tỏ ra thiếu kiên nhẫn, trẻ sẽ bị đè nặng áp lực. Hãy kiên trì quá trình rèn luyện cùng con.
Ví dụ thực tế từ gia đình Việt – cùng con “thương lượng” hiệu quả
Bố mẹ trẻ Minh Quân: Nhắc nhở nhẹ nhàng, kết quả mỹ mãn
Bố mẹ bé Minh Quân (7 tuổi, Hà Nội) từng gặp khó khăn với việc nhắc con làm bài tập. Thay vì cáu giận, họ chuyển sang hỏi: “Con muốn học xong rồi đi chơi, hay vừa chơi vừa học từng chút một?”. Quân chọn tự học xong trước khi chơi; sau nửa tháng, bé tự chủ động mà bố mẹ không phải nhắc đến lần thứ 2.
Những trải nghiệm giá trị khác của phụ huynh
Nhiều cha mẹ cho biết, chỉ cần kiên nhẫn thay đổi ngôn ngữ, giảm nhắc nhở tiêu cực, con trở nên hợp tác hơn, quan hệ gia đình cũng hài hòa hơn. Đây là minh chứng rõ ràng cho việc tìm ra câu trả lời cho làm sao để nhắc nhở con mà không gây áp lực là hoàn toàn khả thi.
Vai trò của cha mẹ trong xây dựng tâm lý tích cực cho con
Làm tấm gương điềm tĩnh, kiên nhẫn
Trẻ thường “học bằng mắt” – nhìn vào hành động của cha mẹ để bắt chước. Nếu bạn biết kiềm chế cảm xúc, giải quyết vấn đề nhẹ nhàng, con bạn cũng sẽ học được kỹ năng đó một cách tự nhiên.
Cùng con lắng nghe và giải quyết vấn đề
Khi trẻ gặp khó khăn hoặc không thực hiện đúng, hãy dành thời gian trò chuyện để tìm hiểu nguyên nhân, cùng con đưa ra giải pháp thay vì đơn thuần nhắc nhở. Đây cũng là cách để xây dựng kỹ năng sống và suy nghĩ chủ động cho trẻ, bạn có thể tìm hiểu thêm tại danh mục Kiến thức.
Giải đáp thắc mắc thường gặp về việc nhắc nhở con không gây áp lực
1. Làm sao biết rằng mình đang nhắc nhở hay gây áp lực cho con?
Hãy quan sát cảm xúc của con: nếu trẻ cảm thấy lo lắng, căng thẳng hoặc né tránh khi nghe bạn nhắc nhở, có thể bạn đã vô tình tạo áp lực. Giao tiếp nhẹ nhàng, hỏi thăm cảm nhận của con sẽ giúp bạn kiểm soát điều này.
2. Có nên quy định số lần nhắc nhở trong ngày không?
Việc thống nhất số lần nhắc nhở giúp trẻ không cảm thấy bị kiểm soát quá mức và tăng trách nhiệm cá nhân. Nên áp dụng: 1–2 lần/việc và đừng nhắc lại liên tục.
3. Con không nghe lời khi được nhắc nhở, phải làm sao?
Thay vì nổi giận, hãy tìm hiểu nguyên nhân: con chưa hiểu việc hay chưa sẵn sàng? Từ đó, đổi cách giao tiếp hoặc cùng con xây dựng kế hoạch nhỏ để hoàn thành nhiệm vụ.
4. Khi nào cần nhờ chuyên gia tâm lý?
Nếu trẻ có dấu hiệu khép mình, cáu giận thường xuyên, mất hứng thú học tập hoặc có thái độ tiêu cực kéo dài, bạn nên tìm đến chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ kịp thời.
5. Lời nhắc nhở nên dùng lời nói hay hành động?
Kết hợp cả hai! Lời nói nhẹ nhàng giúp con hiểu, còn hành động như chuẩn bị góc học tập, sử dụng bảng nhắc nhở giúp “ghi nhớ không lời” mà vẫn tích cực.
Hi vọng bài viết này giúp bạn trả lời được câu hỏi làm sao để nhắc nhở con mà không gây áp lực. Hãy chủ động tìm hiểu thêm các kiến thức nuôi dạy con trên Trang chủ Novateen để đồng hành cùng con lớn khôn mỗi ngày.
