10 sai lầm khi học online mà học sinh thường gặp và cách tránh

Học online đang ngày càng phát triển mạnh mẽ, đặc biệt sau đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, nhiều học sinh vẫn gặp phải những sai lầm khi học online mà học sinh thường gặp, làm giảm hiệu quả học tập và thậm chí dẫn đến sự chán nản, mất động lực. Dưới đây là tổng hợp 10 sai lầm phổ biến nhất và những cách khắc phục thực tế, để bạn học trực tuyến hiệu quả và chủ động hơn trong việc tiếp thu kiến thức.

1. Thiếu kế hoạch học tập rõ ràng

Nguyên nhân và hệ quả của việc không lập kế hoạch

Không có lịch trình cụ thể là một trong những sai lầm khi học online mà học sinh thường gặp. Nhiều bạn chỉ “bật máy” rồi học theo cảm hứng, dẫn tới việc không quản trị được tiến độ, dễ chán nản và bị trễ hạn.

Nghiên cứu của Edutopia cũng chỉ ra rằng, học sinh chủ động lên kế hoạch học tập sẽ đạt hiệu quả tăng 18% so với nhóm không lập kế hoạch.

Làm thế nào để khắc phục?

Lên thời khóa biểu học tập chi tiết từng ngày/tuần.
Ưu tiên các môn học khó hoặc quan trọng hơn vào khung giờ nhiều năng lượng.
Chia nhỏ thời gian học, nghỉ giữa các tiết, áp dụng nguyên tắc Pomodoro để tăng tập trung.

2. Dễ bị xao nhãng bởi mạng xã hội và thiết bị điện tử

Hiện tượng học “giả” và lý do phổ biến

Vì học online chủ yếu qua máy tính hoặc điện thoại, các thông báo Facebook, Zalo, TikTok… khiến học sinh dễ mất tập trung. Đây là một trong những sai lầm khi học online mà học sinh thường gặp nhất hiện nay.

Giải pháp cụ thể để tập trung hơn

Tắt toàn bộ thông báo ứng dụng, để điện thoại ở chế độ im lặng hoặc ngoài phòng học.
Sử dụng phần mềm hỗ trợ tập trung như Forest, Cold Turkey, hoặc tính năng Focus Mode.
Tạo không gian học tập riêng biệt, yên tĩnh, cách xa các nguồn gây xao nhãng.

Xem thêm các phương pháp học tập hiệu quả dành cho học sinh.

3. Không tương tác với giáo viên và bạn bè

Vì sao học sinh ngại giao tiếp trong lớp online?

Hạn chế tương tác là sai lầm lớn trong những sai lầm khi học online mà học sinh thường gặp. Nhiều bạn ngại bật mic/camera, không thảo luận, khiến việc tiếp thu kiến thức bị động và cô lập.

Khảo sát của Tổ chức Pearson (2022) cho thấy: Học sinh tương tác nhiều với thầy cô và bạn bè học online đạt kết quả cao hơn 23% so với nhóm học thụ động.

Cách tăng cường tương tác và kết nối

Chủ động đặt câu hỏi khi không hiểu bài.
Tham gia các nhóm học tập online trên mạng xã hội, diễn đàn.
Trao đổi, chia sẻ bài tập nhóm kỳ thực tế, không ngại trao chỉ bảo lẫn nhau.

Khám phá thêm về tâm lý học sinh khi học online để hiểu và xử lý vấn đề hiệu quả hơn.

4. Không chú ý sức khỏe thể chất và tinh thần

Hệ quả của việc ngồi học sai tư thế và quá lâu

Khi học trực tuyến, nhiều bạn ngồi lâu, ít vận động, dễ bị đau lưng, mỏi mắt, stress. Đó là những vấn đề phổ biến liên quan sức khỏe mà hầu hết học sinh mắc phải.

Theo Viện Sức khỏe Quốc gia Hoa Kỳ, 62% học sinh học online than phiền về nhức mỏi cơ thể và mỏi mắt.

Giải pháp bảo vệ sức khỏe trong học online

Sử dụng ghế và bàn phù hợp chiều cao, ngồi thẳng lưng, để bàn chân chạm sàn.
Cứ 45–60 phút học, nghỉ 5–10 phút làm một số động tác giãn cơ.
Đảm bảo ánh sáng tốt, hạn chế nhìn màn hình quá lâu.
Chủ động chia sẻ tâm lý, giải tỏa áp lực khi cần với cha mẹ hoặc chuyên gia qua chuyên mục dạy con tại Novateen.

5. Chỉ tiếp thu thụ động, không chủ động tìm kiếm kiến thức

Vì sao học online dễ bị “lười” tư duy?

Khi không có sự giám sát trực tiếp, nhiều bạn chỉ nghe giảng mà không chủ động đọc thêm hoặc làm bài tập nâng cao. Đây là sai lầm lớn trong những sai lầm khi học online mà học sinh thường gặp.

Làm sao chủ động hơn khi học online?

Lập danh sách các chủ đề/kiến thức cần đào sâu ngoài giáo trình.
Tích cực tra cứu, tham khảo các nguồn tài liệu uy tín như Khan Academy hoặc Wikipedia.
Ghi chú, tóm tắt kiến thức bằng sơ đồ tư duy, thẻ ghi nhớ v.v.

Đừng quên cập nhật thêm kiến thức bổ ích khác giúp duy trì niềm say mê học tập.

6. Không kiểm tra lại kiến thức sau mỗi buổi học

Hậu quả khi không ôn lại bài học

Thống kê của Đại học Stanford cho thấy, học sinh không tự kiểm tra lại bài dễ chóng quên kiến thức với tỉ lệ 60% sau 3 ngày.

Cách lưu giữ kiến thức hiệu quả

Ghi chép cẩn thận nội dung quan trọng ngay trong giờ học.
Dành 10–15 phút cuối mỗi buổi để tự hỏi – đáp, tóm tắt kiến thức.
Làm bài tập ôn luyện và học nhóm để củng cố ghi nhớ.

7. Lơ là kỹ năng quản lý thời gian và tự học

Vì sao kỹ năng tự học quan trọng trong học online?

Nếu không biết sắp xếp thời gian/ưu tiên, học online sẽ trở nên quá tải, dễ trễ hạn nộp bài hoặc xem qua loa nội dung chính.

Gợi ý xây dựng kỹ năng quản lý thời gian

Chia nhỏ đầu việc – sử dụng ứng dụng quản lý thời gian như Google Calendar, Trello…
Dán giấy note các đầu việc quan trọng tại góc học tập.
Luyện thói quen đặt giờ “chấm dứt” mỗi đầu công việc.

8. Chủ quan khi làm bài kiểm tra, thiếu trung thực

Vấn nạn gian lận thi cử online

Việc kiểm soát trực tuyến lỏng lẻo khiến không ít học sinh gian lận khi làm bài kiểm tra, nộp bài cho có, copy tài liệu mạng.

Tác hại về lâu dài và giải pháp

Mất động lực thực học, thiếu năng lực thực chất, đánh mất sự tự tin.
Thành thật khi làm bài, tự kiểm tra kiến thức – đề nghị gia đình giám sát, nhờ thầy cô tạo đề kiểm tra ngẫu nhiên.
Luôn nhớ giá trị ý nghĩa của kết quả thật trong hành trình tiến bộ.

9. Không cập nhật công nghệ, phần mềm học tập hiện đại

Thách thức khi sử dụng công cụ cũ, lỗi thời

Nhiều học sinh thờ ơ việc nâng cấp thiết bị, sử dụng phần mềm học online chưa tối ưu dẫn đến hiệu quả thấp.

Lời khuyên sử dụng công nghệ hiệu quả

Chọn phần mềm học online phổ biến, dễ dùng như Zoom, Google Meet, Microsoft Teams.
Cập nhật thường xuyên hệ điều hành, trình duyệt, app học tập để tránh lỗi kỹ thuật.
Chủ động tìm hiểu các tiện ích trình chiếu, ghi chú, lưu trữ đám mây, v.v.

10. Ít nhận phản hồi, thiếu kết nối với người hướng dẫn

Vì sao phản hồi quan trọng trong học trực tuyến?

Nếu chỉ học một chiều và không nhận phản hồi từ giáo viên hoặc người hướng dẫn, bạn rất khó phát hiện, điều chỉnh những sai sót kịp thời.

Cách chủ động tiếp nhận và phản hồi

Gửi bài tập nhờ thầy cô chấm, nhận xét cả điểm mạnh và điểm yếu.
Chủ động hỏi thêm các lời khuyên cá nhân hóa (tâm lý, phương pháp, kiến thức…).
Tham gia các diễn đàn, nhóm học hỏi kinh nghiệm thực tế từ các học sinh khác.

Xem thêm các bài viết về giáo dục & phát triển bản thân tại Novateen.

Giải đáp thắc mắc thường gặp về những sai lầm khi học online mà học sinh thường gặp

1. Làm sao để duy trì động lực học online lâu dài?Duy trì động lực bằng cách đặt mục tiêu rõ ràng, lên kế hoạch học từng ngày, xen kẽ giải trí hợp lý, tham gia nhóm học tập và tự thưởng cho bản thân khi hoàn thành nhiệm vụ.
2. Tại sao học online dễ bị mất tập trung hơn học offline?Do môi trường thiếu sự giám sát trực tiếp, nhiều yếu tố gây xao nhãng từ mạng xã hội, thiết bị số và không gian học không chuyên biệt.
3. Có nên học thêm tài liệu ngoài chương trình khi học online không?Rất nên! Chủ động tìm kiếm kiến thức mở rộng giúp bạn hiểu sâu rộng hơn và phát triển khả năng tự học.
4. Nếu bị stress khi học online kéo dài, nên làm gì?Chia sẻ với gia đình, bạn bè hoặc chuyên gia tâm lý; nghỉ ngơi hợp lý, thay đổi cách học và chủ động tìm các hoạt động giải tỏa stress.
5. Học online có thể giúp phát triển kỹ năng nào đặc biệt?Học online giúp rèn luyện kỹ năng tự học, quản lý thời gian, sử dụng công nghệ và tư duy phản biện tốt hơn.

Kết luận: Học online là xu hướng tất yếu nhưng không khó để bạn vượt qua những sai lầm khi học online mà học sinh thường gặp. Hãy chủ động nhận diện, sửa chữa và hoàn thiện bản thân mỗi ngày để biến trải nghiệm học online thành bước đệm vững chắc cho tương lai!